Dönemin Büyük İlim Merkezi.
Köklü geçmişi,birçok medeniyete ev sahipliği yapması ve bünyesinde barındırdığı farklı kültürleri ile Mardin birçok tarihi ve kültürel mirasa ev sahipliği yapmaktadır.Köklü bir geçmişe sahip olan Mardin'de dikkat çeken yapılardan biri de Kasimiye Medresesidir.700 yıllık tarihi ve eşsiz mimarisi ile dikkat çeken ve döneminin en büyük ilim merkezi olan bu tarihi yapıya ve ilginç rivayetlerine yakından bakalım.
Kasimiye Medresesi ve 700 Yıllık Tarihi.
Mardin de bulunan ve 700 yıllık geçmişe sahip olan medresenin yapımına Artuklular döneminde başlanmış ancak Moğol saldırıları nedeniyle yarım kalmıştır.Medrese 15. yüzyılda Akkoyunlu sultanı Kasım İbni Cihangir döneminde tamamlanmıştır.
Medrese,eğitim verdiği dönemde en önemli ilim merkezlerinden biriydi.16.yüzyılda Mardin de en fazla maddi kaynağa sahip medrese olan Kasimiye Medresesi, 1.Dünya Savaşı sırasında kapanmıştır.
Medresenin İlgi Çekici Mimarisi.
Artuklu mimarisi ile inşa edilen medrese iki katlı,kubbeli ve tek ve açık avlulu planlanmıştır. Medresenin inşasında düzgün kesme taş kullanılmıştır.Açık medrese tipinde,tek avlu etrafında düzenlenmiş,iki katlı ve tek eyvanlı olan yapı kesme taş ve tuğladan yapılmıştır.
Toplamda 23 odadan inşa edlmiştir.Odaların on biri alt katta on ikisi üst katta bulunmaktadır.Medresenin batı tarafında Şafiler için bir mescit(diktörgen şeklinde ve üzeri kubbe ile örtülmüştür) ve doğu tarafında Sünniler için inşa edilmiş bir mescit bulunmaktadır.Yapı aslında bir medrese olarak değil bir külliye olarak düşünülmüştür.Buna kanıt olarak etrafındaki tekke ve zaviyeler gösterilmektedir.
Medresenin güney kısmı ovaya bakmaktadır.Binanın ana giriş kapısı burada yer almaktadır.Medresenin kuzey bölümünde ise abdest yerleri ve çeşme yer almaktadır.Gün doğduktan sonra güneş batana kadar tüm derslikler gün ışığı almaktadır.İnce bir düşünceyi barındıran dersliklerin boyu 1 metreden biraz fazladır.Bu yüksekliğin öğrencilerin hocaların yanına girerken başını eğmesi için yapıldığı söylenmektedir.
Kasımiye Medresesi günümüzde El Cezire Sanat Müzesi olarak hizmet vermektedir.
Kasimiye Medresesinin İlginç Rivayetleri.
Rivayetlerden ilki;Kasım Paşanın burada katledildiğidir.Rİvayete göre,Kasım Paşanın kız kardeşi,Kasım Paşa öldüğünde kanlı gömleğini ağıtlar eşliğinde bu eyvanın duvarlarına sürmüş ve hala o duvarlara su döküldüğünde duvardaki kan izleri belli olmaktaymış.Duvarlarda bulunan kan izlerinin bunlara ait olduğu söylenmektedir.
Diğer bir rivayete ya da hikayeye göre;medresede bulunan havuzun dünya ve ahiret hayatını simgelediğine inanılmaktadır.Havuzda akan suyun ana rahmini temsil ettiğini düşünülmektedir.Ana rahminden sonra suyun ilerlediği ince kanalın dünya hayatını,havuzun en büyük bölümü ise ahiret hayatını simgelemektedir.Havuzdan çıkan her bir damlanın Mezopotamya Ovası'nda bir fidana hayat verdiği düşünülmektedir.
