DÜNYADA AZ BİLİNEN DİNLER SERİSİ"CAYİNİZM"

                               Ateist Bir Din"Cayinizm"

Milli bir karaktere sahip bir din olan Cayinizm ,Hindistan'da ortaya çıkmıştır.Bazı araştırmacılar bu dini bir  mezhep yada tarikat olarak görmüşlerdir.Özellikle  Budizm'in bir kolu olarak tanımlamışlardır.Cayinizm ateist bir dindir.Dünyada yaklaşık 4 milyon Cayinist yaşamaktadır. Çoğunluğu Hindistan'da yaşamakla birlikte  az sayıda da olsa Avrupa,Amerika ve Avustralya'da yaşayan Cayinistler vardır.

Cayinizmin Simgesi

Bu dinin ortaya çıkmasında Kast Sistemi ,Brahman sınıfının otoritesine ve "kanlı kurban törenlerine"karşı olmak önemli bir rol oynamıştır.

                     

 Kurucusu Vardhamana (MÖ.599-527) olarak gösterilse de,asıl kurucusu Parsva(MÖ.VII yy)dır.Cayinizmin kurucusu Parsva'ya "Parsvanatha"(Muzaffer) adı verilmiştir.Dünya hayatını terk eden Parsva 100 yaşında ölünceye kadar  vaaz vermiş ve perhiz yapmıştır.Parsha'nın doktrinleri ve cemaati,Vesali'li bir prens olan Vardhamana tarafından yenileştirilmiş ve geliştirilmiştir.Cayini doktrinleri asiller ve halk arasında yayılmıştır.Vaazlar kutsal dil olan  Sanskritçe ve mahalli Magadhi lehçesinde verilmiştir.

                                                  İnanç Esasları

Yahudilik,Hristiyanlık ve İslam'daki gibi belli bir formüle dayalı bir inanç sistemi yoktur.Ahiret,Kurtuluş,Tanrı, gibi konularda kendine özgü inanışları vardır.Üç Mücver(Triratna) denilen bir inanç sistemleri vardır.

                                                              Üç Mücver

Doğru İman:Cayinzim'deki inanç esaslarını kabul etmeye dayanır.

Doğru Bilgi:Cayinizm'deki yaratılış,varlığın gerçek bilgisine ulaşmak  vb. bilgileri öğrenip uygulamayı içerir.

Doğru Davranış:Beş temel davranış olan; Öldürmemek,Doğru Sözlü Olmak,Başkasına Ait Olan Bir Şeyi Almamak,Cinsel İlişkiden Uzak  Durmak,Kanaatkar Olmak .Bu davranışlara inanmayı ve uygulamayı içerir.

                                            Tanrı İnancı/Üstün Varlık İnancı

Cayinizm;insanın ve alemin bir "Tanrı" veya bir "Yüce Varlık" tarafından yaratıldığına karşı olan " Ateist Din" dir.Bazı Cayinist mezheplerde tanrı inancının olması ve Mabetlerde Tanrı heykellerinin bulunması,Tanrısızlık fikrinin sonraki dönemlerde çıktığının göstergesi olarak yorumlanmıştır.Cayinizmde her insan kendi hareketlerinden sorumludur.Her canlı ölümsüzdür ve sonsuz bir ruha(jiva)sahiptir.

                                                  Ahiret İnancı

Cayinizmde hakim olan genel görüş ; kurucusu olmayan alemin etrafında bir boşluk bulunduğu ve bu alemin ortasında da dairevi bir biçimde dünya yer aldığıdır.Cayinistler içinde yaşanılan dünyanın ,ezeli ve ebedi olduğuna inanırlar.Dünyanın etrafında denizler ve kıtalar vardır.Katmansal olarak ;yerin altında da cinler,periler,şer varlıkların yaşadığı "Yeraltı Alemi"vardır.Bu alemin altında da daha ağır suçları işleyenlerin yer aldığı "Cehennem" bulunmaktadır.Kurtuşa erenlerin yer aldığı bir "alem" de bulunmaktadır.Cayinizm de Karma anlayışı vardır.İyi davranışların "İyi karma" kötü davranışların "Kötü Karma" meydana getirdiğine inanılmaktadır.

                                    Ahlaki Ve Sosyal Yapı

Ahlak esasları Kutsal Metinlerde yer almaktadır.Bu kurallar çok serttir.Beş Temal Kuralı içerir;Doğru Davranış,Öldürmeme,Doğru Sözlü Olma,Başkasına Ait Olan Birşeyi Almama,Kanatkar Olma,Cinsel İlişkiden Uzak Durma.Sarhoşluk veren içkileri kullanmayan Cayinistler,ilginçtir küçük bir canlıya zarar vermemek için önlerini süpürerek yürürler ve hayvanların tedavisi için hastane kurarlar.

                                             Kutsal Kitaplar

Kutsak kitapları Agamalar veya Siddhnatadır.Bu kitapta,rahiplerin uyması gereken kurallar,Cayinizm öğretileri ve efsaneleri yer almaktadır.

                                                     Mabet

Mabetler,geniş bir kapı ve geniş bir avlunun olduğu içinde heykellerin bulunduğu yapılardır. Mabet tanımından çok Tirtanklara saygı gösterilen yerler olarak anılırlar.Tapınakta ibadeteler,sabah güneşin doğuşunda Tirthankaraların  heykelleri önünde yapılan ritüeller şeklindedir.

İbadet uygulamaları iki grup şeklinde vardır.Gruplardan biri Manastırda yaşayan ve zahitlik geleneğini sürdüren keşişler(Manastırlarda çeşitli ritüellerle ibadetlerini yerine getirirler)diğer grupsa normal hayat süren vatandaşlardır.Vatandaşların  mabetteki ibadetleri şöyledir; sabah erken vakitlerde yıkanarak mabede gelirler dualar eşliğinde heykellerin önünde birtakım dini uygulamalar yaparlar.Daha sonra heykelleri yıkayıp yağlayarak çiçekler bırakırlar ve tütsü yakarlar.Günlük ibadetlerinde ise;evlerinde(108'lik tesbih ile dualar ederler) ibadet için özel bölmeler vardır burada ibadetlerini gerçekleştirirler.Oruç önemli bir yer tutar Cayinizmde.Oruşlar 40 gün arka arkaya tutulmakta ve birçok besini yememe şeklindedir.

Hac yeri olarak kabul edilen yerler vardır.Bunların başında Şikharji bulunur.Şikharji deki mabet  1366 metre yüksekliğinde, yirmi Tirhankara'nın Nirvanaya ulaştığı yerdir.

                                                 Mezhepler

Cayinizm deki mezheplerin temel ayrılık noktası kıyafet giyilip giyilmemesi üzerine olmuştur. Digambara(HavaGiyenler). Çıplak gezilmesi gerektiğini savunurlar.Çünkü maddi olan her şeyin  bağımlılık yaptığını ve insanı sefalete ve yok oluşa sürüklediğini düşünürler.Kadınlar için kurtuluşun mümkün olmadığına inanırlar.

Svetambara(Beyaz  Giyenler).Elbise giyilebileceğini savunurlar.Beyaz bir elbise giymenin öğretilere aykırı olmadığını söylerler.Kadınların kurtuluşa erebileceğine inanırlar.