24 Ocak 2023 Salı

AFRİKA'NIN CESUR KADIN SAVAŞÇILARI"N'NONMİTONLAR".

  Dohamey Amazonları-Benin Cumhuriyeti.



Düşmanlarına korku salan,her türlü zorlu eğitimden geçmiş, modern tarihin ön cephede savaştığı  belgelenmiş tek kadın taburu "Dohamey Amazonları".Eşsiz savaşçı özellikleri ve cesaretleri ile Batı Afrikayı  sömürgecilere karşı savunmuş bu korkusuz kadınlara ve onların hikayesine yakından bakalım.

                       Dohamey Kadınlarının  Hikayesi.





19.yüzyılda var olan N,nonmitonlar ya da Dohamey Amazonları olarak bilinen bu cesur kadınları Batı Afrika'da bir krallık olan Dohamey(Benin Cumhuriyeti) yaşamış ve sömürgecilere karşı cesurca ülkeleri için savaşmışlardır.N'nonmiton kendi dillerinde "annelerimiz" demektir.




Batılıların adlandırmasıyla Dohamey Amazonları,kral için savaşan elit bir asker gücüydüler.Kafa kesmeleri ile ünlü olan kadınlar Dohamey ordusunun yaklaşık yüzde 30'unu oluşturyorlardı.Bir teoriye göre başta yetenekli birer  fil avcılarıydılar.Diğer bir teoriye göre ise,hava karardıktan sonra kralın yanında bir tek kadınların kalmasına izin verildiği için kralın korumasıydılar.




N'nonmitonların hepsi kralla evli olmasına rağmen,çocuk doğurmaları yasaktı.Kadınlar tüm hayatlarını yalnızca savaşa adıyorlardı.Her biri kralla evli olan bu kadınlar tamamı bakireydi.Savaşmadıkları zaman kaliteli yiyecek yiyerek,lüks ve bolluk içinde günlerini geçiriyorlardı.





Kadın savaşçılar saraydan çıktıklarında onlara elinde zil taşıyan bir kadın eşlik ediyordu.Kadının zil çalmasıyla,önlerindeki erkekler yollarından çekilir ve başlarını başka yöne çevirirlerdi.


Misket tüfeği ve palayla kuşanan savaşçıların eğitimleri 8 yaşındayken başlıyordu.İyi bir savaşçı olmak için eğitilen kadınların eğitimleri,sivri dikenli akasya dallarıyla kaplı duvardan atlama,10 gün boyunca ormanda tedariksiz yaşama gibi eğitimlerden oluşuyordu.


Yakın dövüş sanatlarında oldukça başarılı olan kadınlar,ok ve yay kullanımında da ustaydılar.





En cesur savaşçılar akasya dikenlerinden yapılan bir kemerle ödüllendiriliyordu.Erkek savaşçılardan daha yararlı olan kadınlar,savaş alanını en son terk ediyorlardı.


Dohamey,Fransa'nın sömürgesi altına girdiğinde dahi büyük bir korku unsuru olmuş kadınlar.iki güçlü arasında yaşanan 23 savaşın neticesinde hayatlarını kaybetmişlerdir.



17 Ocak 2023 Salı

250 YILDIR AYAKTA KALAN YAPI"HARRAN KÜMBET EVLERİ".

                                      Harran Kümbet Evleri-Şanlıurfa.



Kültürel birçok hazineyi bünyesinde barındıran,ilgi çekici tarihi ve mimari birçok esere sahip olan Şanlıurfa'nın tarihi yapılarından biride "Harran Kümbet Evleri"dir.Bölgenin iklimine göre ihtiyaç ile mimari zekayı birleştiren ve görsel ile estetiği bir araya getiren,kartpostallık görüntüler sunan kümbet evleri yerli ve yabancı birçok kişinin ilgisini çekmektedir.



Geçmişin tarihi izlerini taşıyan ve dünyada sadece 3 ülke (Türkiye,Suriye,İtalya) de bulunan ve UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesinde bulunan  Harran Kümbet Evlerine ve özelliklerine yakından bakalım.

                                                   Evlerin Yapılış Hikayesi.




Evlerin yapılış hikayesi ve neden bu tarz bir mimari ile yapıldığına dair söylenen bir rivayete göre:dönemin kralı kendisinden izinsiz yerleşim yeri kurmayı yasakladığı için var olan evlerden yüksek vergi alınmasını emretmiş.Halk da buna çözüm olarak küçük kireç taşlarını harç koymadan üst üste yığıp  kümbet evleri oluşturmuşlardır.Böylelikle vergi memurları geldiğinde evlerini kolayca yıkıp,gittiklerinde tekrar yapıyorlarmış.

                                          İlkel Görüntüsüyle İlgi Çeken Evler.





Şanlıurfa'nın Harran ilçesinde bulunan ve tarihi geçmişi ve ilkel görünümü ile günümüz modern dünyasında dikkatleri çekmeyi başarabilmiş Harran Kümbet Evleri,tarihi Sit alanı içerinde koruma altına alınmıştır.250 yıllık geçmişe sahip evlerden 300 tanesi hala ayaktadır.





Bölgedeki ağaç ya da orman olmadığı için bu evler kerpiç malzemeden yapılmıştır.İklim şartlarına göre,yazın serin kışın sıcak tutan kümbet evlerin;harcında saman,pişmiş toprak ve yumurta akı kullanılan,gül yağı karıştırıldığı söylenen malzemelerle inşa edilmiştir.





Kümbet evler,kara ya da kareye yakın prizmatik bir temel üzerine bindirme tekniğinde tuğlalardan yapılmıştır.Mevsime göre konfor sağlayan evler aşağıdan yukarı doğru gittikçe daralmaktadır.Yüksekliği 5 metreye varan ve 30-40 tuğla dizisiyle örülerek inşa edilen evler,dışarıdan ve içeriden balçıkla sıvanması sayesinde hala ayakta kalabilmişlerdir.



İçeriden kemerle birbirine bağlanarak,geniş mekan elde edilen evlerde kubbelerin üzerinin açık bırakılmasıyla da aydınlatma ve içerideki dumanın dışarı çıkması sağlanmaktadır.


Her kümbetin bir odayı simgelediği konik evlerdeki kubbe sayısı hane halkının maddi durumunu  sergilemektedir.Evler burada yaşayan insanların yaşam tarzı hakkında bilgiler vermektedir.



 Yıkılmaması için çeşitli dönemlerde sıvaları yenilenen evler,ikili,üçlü,dörtlü ve beşerli gruplar halinde bulunmaktadır.Evlerle ilgili söylenen bir şey ise,kubbelerin 4 taş üstüne kurulu olduğu ve bu taşlardan biri çekildiği zaman evin üst kısmının tamamen yıkıldığıdır.




16 Ocak 2023 Pazartesi

GÖKYÜZÜNDEKİ ASLAN"ANTİK SİGİRİYA KALESİ".

                 Aslan Kayası-Sri Lanka.




El değmemiş doğası,antik yapıları,muhteşem manzaraları ve kültürel çeşitliliği ile Budizm'in önemli temsilcilerinden olan eşsiz ada ülkesi Sri Lanka'nın en önemli ve merak uyandıran yapılarından biri "Antik Sigira Kalesi".Antik kent olarak da tanımlayabileceğimiz kale veya Aslan Kayası;gökyüzüne komşu,ormanla dost ve tarihle ve sanatla bezenmiş eşsiz bir antik eserdir.Birçok kişinin ilgisini çeken bu antik esere ve özelliklerine yakından bakalım.

                        Gökyüzündeki İlginç ve Gizemli Yapı.



 Sri Lanka'da bulunan ve hiç kuşkusuz dünyadaki en ilginç yapılardan biri Sigiriya diğer adıyla Aslan Kayası ormanla çevrelenmiş gizemiyle,görüntüsüyle ve sahip olduğu birçok tarihi eser ile dikkatimizi çekiyor.Sri Lanka'nın Matale bölgesinde Dambullain kasabasında  yer alan ve Kassaba krallığının merkezi olan yapı,hem eski bir kale hem de saraydır.Sigiriya Antik Kalesi 200 metre yüksekliğinde devasa bir kayanın üzerine inşa edilmiştir.Tepesine ulaşmak için Bin 200 basamağın aşılması gereken kalenin etrafında asma köprüler ve merdivenler mevcuttur.



Aslan Kayası olarak da anlan eşsiz yapı,geniş bir bahçe,su depoları ve diğer yapılarla çevrili düz tepeli bir noktadır.



                       Kassaba Krallığı ve Kalenin Geçmişi.



 Kayaya oyulmuş bir aslanın pençelerini tasvir eden kaya,Sri Lanka kaynaklarına göre MS.477-495 yıllarında Kral Kasyapa tarafından yaptırılmıştır.Başkent olarak kullanılan kale terk edildikten sonra Budist manastırı olarak kullanılmıştır.

                                           Yapının Bölümleri Ve Mimarisi.


  • UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine alınan yapı;
  • Aslan Kayası üstündeki saray,
  • Dağın ortasındaki teraslar ve kapılar,
  • Bahçelerin arkasına gizlenmiş alt saraylar,
  •  Kale gibi yapılara sahiptir.

 


 Sigiriya Kalesi arkeologlar tarafından dünyanın en parlak binalarından ve en iyi korunmuş yapılarından biri olarak belirtilmiştir.Şehir planı çok iyi olan yapıda simetri ve asimetri ahenkli bir şekilde kullanılmış,insan yapımı binalar tamamen ayrılmadan çevredeki alana ustaca konumlandırılmıştır.Mühendislik olarak iyi tekniklerin kullanıldığı yapıda hidrolik yapılar ve mekanizmalar kurularak,kurak kesimlerin olduğu alanlarda kullanılmıştır.

 



 Yapının batı tarafı neredeyse tamamen fresklerle kaplanmıştır.Sanat galerisini andıran alan 5600 metrekaredir.Bu fresklerde 500 kız tasvir edilmektedir.





12 Ocak 2023 Perşembe

SALTUKLU BEYLİĞİNİN MİRASI"ÜÇ KÜMBETLER".

                   Üç Kümbetler-Erzurum 


 Doğu Anadolu'nun tarihi ve doğal birçok güzelliğe ev sahipliği yapan Erzurum'un en önemli tarihi miraslarından bir tanesi de "Üç Kümbetler"dir.Birçok turist tarafından ziyaret edilen,mimarisi ve tarihi merak uyandıran ve Anadolu'da türünün en güzel örneklerinden olan bu yapıya ve özelliklerine yakından bakalım.

                     Anadolu'daki En Güzel Kümbetler.



3  Kümbetler Erzurum'un Yakutiye ilçesinde yer almaktadır. Anadolu'da  yaklaşık 20 tane Kümbet yani anıt mezar bulunmaktadır.Bu Kümbetlerin en güzel örneklerinden biride  3 Kümbetlerdir.Kümbetlerin Saltuklu hükümdarı Emir Saltuk tarafından yaptırıldığı düşünülmektedir.


12.yüzyılın ortalarında yaptırıldığı düşünülen 3 Kümbetler diğer adıyla Emir Saltuk Kümbetinin her biri farklı bir dönemde yaptırılmıştır.Çifte Minareli Medresenin arkasında bulunan kümbetlerin en büyüğü 12 diğerleri ise 14 yüzyılda inşa edilmiştir.En  büyüğü Emir Saltuk adına inşa edilen kümbetlerin diğer ikisinin kim adına inşa edildiği bilinmiyor.Kümbetlerin yanında bulunan küçük kare yapının tam olarak ne olduğu bilinmese de kümbet yada mescit olduğu düşünülüyor.



                                            Emir Saltuk Kümbeti.



12. yüzyılda inşa edilen kümbet,kesme taştan yapılmıştır.8 gen gövdeli,yüksek kasnaklı ve üzeri kubbe ile konik karışımı basık bir külahla örtülmüştür.4,75 metrenin üzerinde uzunluğa sahiptir.İki farklı renkte kesme taştan inşa edilen kümbetin kasnak nişlerinde Orta Asya takvimlerinde görülen burç(boğa,yılan,yarasa,kartal) figürlerine yer verilmiştir.


Kümbetin dört farklı yüzünde birer çift pencere yer almaktadır.Kümbetin giriş kapısı kuzey tarafta yer almaktadır.Kapının saçakları üzerinde çeşitli çiçek ve hayvan figürleri yer almaktadır.

                                                  Diğer Kümbetler.




İkinci Kümbet:Emir Satuk'un kümbetinin güneydoğu tarafında yer almaktadır.Kümbet 12 cepheli olup gri taştan yapılmıştır.3 penceresi olan kümbetin güney tarafındaki penceresi mihrap görünümüne sahiptir.



Üçüncü Kümbet:Yöresel keyek taşından inşa edilmiş kümbetin 12 cephesi olup 4 pencereye sahiptir.Giriş kapısı kuzey bölümümde olan kümbetin iç bölümünde güzel bezenmiş bir mihrap bulunmaktadır.

11 Ocak 2023 Çarşamba

TÜRKİYE'NİN EN GÜZEL KÖPRÜLERİ.

   Kartpostallık Görüntülere Sahip Köprüler.



                                    Kemer Köprü-Rize




                                   Oluk Köprü-Antalya


                                 Justiniaus Köprüsü(Beşköprü)-Sakarya



                                    Varda Köprüsü-Adana


                                  Çinçiva Köprüsü-Rize




                              
                                    Malabadi Köprüsü-Diyarbakır


                                   Irgandi Köprüsü-Bursa


                                   Çifte Köprü-Artvin


                                   Büyükçekmece Köprüsü-İstanbul




                                      Çobandede Köprüsü-Erzurum


                                   Arapgir Köprüsü-Malatya




                                  Palu Köprüsü-Elazığ