MASAİ KABİLESİ,AFRİKA

 Geleneklerine Bağlı Savaşçı Bir Topluluk"Masai Kabilesi"

Afrika'nın uçsuz bucaksız savanlarında kırmızı giysileriyle  göz kamaştıran,cesaretleri ile nam salan ve geleneklerine bağlılıkları ile modern dünyada kültürlerini devam ettirebilen Afrika'nın zıplayan insanları "Masai Kabilesi".Modern dünyada egzotik bir kültür olarak karşımıza çıkan Masailer aslan avlamaları,kadınlarının taktıkları rengarenk boncuklu takıları ve sığır kanı içme adetleri ile dikkatleri üzerine çeken bu ilginç kabileye ve özelliklerine yakından bakalım. 

                                Masai Kabilesinin Kökeni ve Yaşam Tarzı

Doğu Afrika'nın en büyük ve en eski kabilelerinden olan Masailer 17. yüzyılda Sudan bölgesinden   göç ederek  Kenya ve Tanzanya topraklarına yerleşmişlerdir.Masai Mara bölgesinde yarı göçebe bir hayat süren kabile yaklaşık 1 milyon nüfusa sahiptir.Nilo-Saharan dil ailesine dahil olan Maa dilini konuşurlar.Kabilede ayrıca İngilizce ve Swahili dili de konuşulaktadır.

Masai Kabilesini İlginç Kılan Özellikleri

Masai erkekleri,güçlü ve cesur savaşçılar olarak bilinirler.Genç erkekler,savaşçı(Morani) statüsüne ulaşabilmek için çeşitli ritüellerden geçerler.Geçmişte bir erkek cesaretini aslan avlayarak gösterirdi .Günümüzde bu gelenek pek de geçerli değil.Erkek çocukları  ergenlik döneminde  sünnet edilir ve bu ritüel sırasında acıya ne kadar dayanıklı oldukları gözlemlenir.Sünnet edilen gençler,belli bir süre topluluktan uzak bir bölgede birlikte yaşar ve avcılık,hayatta kalma gibi becerilerini geliştirirler.

Kabile üyeleri genellikle Manyatta  adı verilen,dallar,çamur, ve inek gübresinden yapılan bu kulübelerde yaşarlar.Bu kulübeler,kadınlar tarafından inşa edilirler.

Masailer tek tanrı inancına sahiptir.Engai adını verdikleri tanrıları çift doğası olan tek bir tanrıdır.Siyah Tanrıları yardımsever,Kırmızı Tanrıları ise cezalandırıcıdır.Bu din içinde var olan Laibon adındaki kişiler şamanistik tedavi,fal bakma ve savaşlarda başarı,bol yağış sağlama gibi görevleri vardır.

Ataerkil bir toplluluk olan Masailerde kadınlar,toplumun önemli bir parçasıdırlar.Genellikle ev işleri,çocuk bakımı ve inşası gibi görevleri vardır.Kadınlar geleneksel boncuk işlemeciliğinde oldukça ustadır. ve boyunlarına taktıkları kolyeler,sosyal statülerini ve evlilik durumunu gösterir.Kadınlar küçük yaşta evlendirilir ve çok eşlilik yaygındır.

Temel olarak hayvancılıkla geçinen kabilede Sığırlar toplumsal statünün bir göstergesi.Bir erkeğin zenginliği ne kadar sığıra sahip olduğuyla ölçülür.Beslenme alışkanlıkları  büyük ölçüde sığır yetiştiriciliğine dayanan Masailer de ,süt,et ve sığır kanı tüketilerek beslenirler.Özellkle süt ve kan karışımı, enerji verici bir içecek olarak kabul edilir.

Masai Kabilesinin en ünlü ritüellerinden biri "Adumu"  adı verilen sıçrama dansıdır.Erkekler sıçrayarak ne kadar yükseğe zıplayabildiklerini gösterirler.Bu dans güç ve çevikliğin simgelendiği bir ritüeldir.En yükseğe zıplayan erkek grubun en güçlüsü anlamına gelmektedir.

Masailer cenazelerini gömmek yerine doğaya bırakıyorlar.Toplumsal yaşantıyı sözlü yasaların belirlediği kabilede resmi bir cezalandırma sitemi bulunmuyor.Anlaşmazlıklar ise birbirine büyük baş hayvan hediye edilerek çözülüyor.

Kabiledeki en ilginç geleneklerden biri de tükürmek.Tükürmek Masai Kabilesi için pek çok iyi niyet dileği barındırıyor.Bu yüzden kabile üyeleri önemli ve gerekli  anlarda birbirlerine tükürmeleri son derece normal karşılanıyor.

BAKSI MÜZESİ-BAYBURT

 Bayburt Dağlarında Bir Sanat Mirası"Baksı     Müzesi"

Doğu Karadeniz'in çok fazla bilinmeyen ama bünyesinde birçok doğal,tarihi ve sanatsal yapılara ev sahipliği yapan Bayburt'un az bilinen modern yapısı"Baksı Müzesi".Şehrin yüksek tepelerinden biri olan Çoruh Vadisi'ne bakan bir tepenin üzerinde kurulu olan Baksı Müzesi,modern sanatla geleneksel kültürün buluştuğu sıra dışı bir müze.Bozkırın ortasında kurulu olan Baksı Müzesi sanat mekanı olmanın yanında aynı zamanda bir kültür ve yaşam merkezi.Avrupa Konseyi dahil yerli ve yabancı birçok kurum tarafından ödül alan,gelenek ve modernliğin buluştuğu bu  ilham verici müzeye daha yakından bakalım.

Baksı Müzesi'nin Doğuşu ve Bir Hayalin Gerçeğe Dönüşmesi

Baksı Müzesi,çağdaş sanat ve geleneksel sanatı  bir araya getirmek amacıyla Bayburt'a 45 kilometre uzaklıktaki  Baksı(Bayraktar) köyüne kurulmuştur.Bayburt doğumlu sanatçı ve akademisyen Profesör Hüsamettin Koçan tarafından kurulan müze 2010 yılında açılmıştır.2012 yılında ise müzenin önemli bir parçası olan 1000 metrekarelik Depo Müze bölümü açılmıştır.

          Baksı Müzesinin Geleneksel ve Modern Mimarisi

 40 dönümlük bir arazi üzerine kurulu olan Baksı Müzesi katmanlı bir mimariye sahiptir. Bölümleri arasında 1500 metrekarelik ana sergi salonu ve 1000  metre karelik müze koleksiyonunun sergilendiği iki ana alanı bulunuyor.Modern ve minimal özelliklere sahip kütüphanesi ile dikkat çeken müzenin çocuklar içinde  ilgi çekici bir müzesi bulunuyor.Ek olarak çeşitli konferans,sempozyum ve söyleşi gibi etkinliklerin düzenlendiği 150 kişilik bir konferans salonu bulunuyor. Atölyelerinde  ise çeşitli etkinlikler yapılıyor.

Müzenin ayrıca Bayburt'taki kültürel turizmi hareketlendirmek amacıyla 26 odalı bir konuk evi bulunuyor.

Yerli ve yabancı birçok kurumun tarafından birçok  ödül alan Baksı Müzesinin önemli ödülleri ise; Avrupa Konseyi Müze Ödülü,TÜYAP Sanatsever Kurum Ödülü,Kültür ve Turizm Bakanlığı Özel Ödülü,Altın Pusula Ödülü,Elle Stil Ödülleri Yılın Mekanı Özel Ödülü,Contemporary Ödülü.

                         Modern ve Geleneksel Sergi Alanları

Müzede modern ve geleneksel içerikli kendi koleksiyonuna ait eserlerin yanında,farklı sanatçılara ait geçici ve dönemsel  sergilerde yer alıyor.Depo Müze alanında sergilenen eserler günümüz çağdaş sanat eserleri ile taş baskılar,halk resim koleksiyonları,geleneksel taslar,çömlekler,seramikler,ehram ve kilim dokumaları gibi parçalar  sergileniyor.

Sahip olduğu tüm bu özellikleri ile Baksı Müzesi ,sanatçılar ve araştırmacılar için geleneksel sanatlarla çağdaş sanatları buluşturan özgün bir kültürel etkileşim merkezi yaratmayı ve kültürel belleğin sürdürülebilirliğine katkıda bulunmayı amaçlıyor.Müzenin diğer bir amacı ise; Bayburt'a sanat aracılığı ile yeni bir nefes vererek şehri ekonomik açıdan canlandırmak.

GİRESUN ADASI-GİRESUN

 Karadeniz'in Mitolojik ve Tarihi  Hazinesi "Giresun Adası"

Tarihi ve doğal birçok kente ve güzelliğe sahip olan Karadeniz'in büyüleyici noktalarından biri"Giresun Adası".Mavi ve yeşilin harmanlandığı tarihi ve doğal güzellikleri ile dikkat çeken Giresun'un cennet köşelerinden biri olan Giresun Adası,hem doğal güzellikleri hem tarihi ve mitolojik geçmişiyle büyüleyici destinasyonlardan biri.Karadeniz kıyılarındaki tek ada olan ve aynı zamanda ekolojik bir cennet olan ada efsaneleri ve mitolojik geçmişi ile ilgi çekiyor.Doğal bitki örtüsü,kuş çeşitliliği ve mitolojik tarihi geçmişi ile ziyaretçilerine keşif dolu bir deneyim yaşatan Giresun Adasına ve özelliklerine yakından bakalım. 

Giresun Adası ve  Tarihi Mitolojik Geçmişi

Giresun sahiline yaklaşık 1.6 km uzaklıkta, 40 bin metrekare yüzölçümüne ve denizden 30 metre yüksekliğe sahip Giresun Adası yemyeşil doğasıyla dikkat çekiyor.Eski adı Aretias,Khalkeritis olan Giresun Adası,Doğu Karadeniz'in  Antik Çağ ve Orta Çağ'da yerleşim bulunan tek adası  olma özelliği taşıyor.Bizans ve Osmanlı dönemlerinde stratejik öneme sahip olan  ada çeşitli kalıntılara ev sahipliği yapıyor.

Tamamı surlarla çevrili olan adanın içerisinde manastır,kilise,kule,şapel,sarnıç ve sunu çukurları gibi yapılar bulunuyor.Ekolojik açıdan zengin olan ve birçok kuş türüne ev sahipliği yapan ada,2.derece arkeolojik ve doğal sit alanı .Bu özelliğinden dolayı 2019 yılında UNESCO Geçici Dünya Mirası Listesi'ne dahil olmak için başvuru yapılmış.Yalancı akasya ve Akdeniz defnesi başta olmak üzere 71 tür doğal otsu ve odunsu bitki türünü barındıran eşsiz ekolojik cennet olan ada,çeşitli kuş türlerinin de uğrak noktası. Karabatak ve martı gibi kuş türlerinin üreme sahası olan ada bu ekolojik özelliklerinin yanında tarihi ve mitolojik geçmişi ile dikkat çekiyor.

Giresun Adası ve Mistik ve Mitolojik Efsaneleri

Tarihi MÖ. 3000'li yıllara kadar uzanan Giresun Adası bünyesinde birçok efsaneyi ve mistik hikayeyi barındırıyor. İlk ve en önemli efsane adanın Amazon Kadınları tarafından kurulduğu ve Amazonların burada savaş tanrısı Ares adına tapınak yaptırdıkları efsanesi.Diğer  efsaneler ise:"Herkül'ün ve Arganotların Altın Post Efsanesi","Kral Mitridates'in Kızı ve Çoban Hikayesi","Hz.Yusuf'un Altın Heykeli" efsaneleri.

Adadaki mistik bir olay yada efsane ise"Hamza Taşı"olayı.Latincede "Humuza" kelimesinden gelen ve doğum anlamında kullanılan Hamza taşı adı verilen bir kaya parçasının Kibele inancının adada varlığını devam ettirdiğine inanılıyor.Çocuğu olmayan çiftlere umut olan Hamza Taşı ile bazı ritüeller yapılıyor.Ritüellerden biri;çitlerrin Hamza taşı etrafında dualar etmesi hatta çiftlerin bir geceyi adada geçirmesidir.Doğurganlığın ve bereketin sembolü olan Hamza Taşı için geleneksel olarak her mayıs ayının 20'de "Mayıs Yedisi" törenleri ve "Aksu Şenlikleri" yapılmaktadır.

ÇAL MAĞARASI,TRABZON

 Karadeniz'in Derinliklerinde Bir Hazine"Çal Mağarası"

Doğu Karadeniz'in ve Trabzon'un en büyüleyici duraklarından olan,dünyanın en uzun ikinci mağarası olan Trabzon'un Düzköy ilçesinde yer alan Çal Mağarası,doğanın milyonlarca yılda oluşturduğu muazzam bir doğa harikasıdır.Türkiye'nin en uzun mağaralarından biri olan bu mağara ziyaretçilerine eşsiz manzaralar sunarken aynı zamanda bir şifa kaynağıdır.Karadeniz'in yemyeşil doğasıyla çevrili olan mağara içinden akan deresi,sarkıt ve diklikleriyle gizemli bir atmosfere sahiptir.Keşfetmeyi seven,huzurlu bir kaçış noktası arayanların uğrak noktası olan ve  mistik bir ruha sahip Çal Mağarasına ve özelliklerine yakından bakalım.

              Çal Mağarası ve Milyonlarca Yıllık Geçmişi

Düzköy ilçesinde deniz seviyesinden 1050 metre yükseklikteki Çal Mağarasının 8 milyon yılda oluştuğu tahmin edillmektedir.Bizanslar ve Taoklar başta olmak üzere pek çok medeniyetin yaşadığı bir bölgede bulunan Çal Mağarasının insanlar tarafından kesin olarak ne zaman keşfedildiği bilinmemektedir.8 kilometre uzunluğa sahip olan mağaranın şu an sadece 1 kilometrelik bölümü ziyarete açılmıştır.Giriş kısmı bir insan boyu yüksekliğinde olan mağaranın birçok kısmı hala keşfedilmemiştir.Mağara içerisinde sarkıt ve dikitlerinin yanı sıra  kale,çağlayan ve  göl bulunmaktadır.

Doğa tutkunları ve keşfetmeyi sevenlerin uğrak rotalarından olan mağara,girişinden 200 metre sonra iki kola ayrılmaktadır.Sol kısmında 150 metrelik yürüyüşün ardından kalkerli arazilerde erime ve çökme sonucu oluşan dikkat çekici doğal çukurlar bulunmaktadır.

Yaklaşık 400 metrelik yürüyüş yoluna sahip mağaranın sağ kısmı ise eşsiz ve büyüleyici atmosfere sahip göl ve çağlayan bölümlerine ev sahipliği yapmaktadır.Çatlaklar sayesinde  dış ortamla hava akışı bulunan  Çal Mağarası bu özelliği ile nemli bir hava akışı sağlayarak sağlıklı bir hava ile özellikle  astım ve sinüziti bulunan ziyaretçilerine şifa ortamı sunmaktadır.

Mağara içindeki su derinliği yıl boyunca değişmektedir.Yağışlı aylarda 50 santimetre olan mağaranın derinliği,yağışın az olduğu aylarda ise 25 santimetre kadar düşmektedir.Mağarada dikkat çekici yapılar bulunmaktadır.Dikkat çekici yapılardan biri de kayalardan birinin içinde bulunan oyulmuş insan siluetidir. Bu insan siluetinin ne zaman ve kim tarafından yapıldığı ise bilinmemektedir.

Çal Mağarasında Ziyaretçilerim Bekleyen Deneyimler

Çal Mağarası sadece doğa tutkunlarını değil ,tarih ve kültür meraklıları içinde ilgi çekici bir destinasyondur.Mağarada ahşap yürüyüş yollarında ilerleyebilir,büyüleyici sarkıt ve dikitleri inceleyebilirsiniz.Ayrıca doğanın sarmaladığı mağara çevresinde bulunan mesire alanlarında piknik yapabilirsiniz.

AYASOFYA CAMİ-TRABZON

 Trabzon İmparatorluğu Eseri"Ayasofya Cami"

Doğu Karadeniz'in en önemli inanç yapılarından olan,yüzyıllar boyunca  Trabzon'u ziyarete gelen seyyah ve araştırmacıların ziyaret ettiği,Geç Bizans kiliselerinin en güzel örneği Ayasofya Cami.Trabzon Fatih Mahallesinde bulunan ve  tarih boyunca  kilise,cami,depo ve hastane gibi işlevlerde kullanılan yapı eşsiz bir eser.Kullanılan sanat üslubu ile kültürleri buluşturan,kartpostallık görüntüler sunan Ayasofya Camisine ve özelliklerine daha yakından bakalım.

Ayasofya Cami ve Trabzon İmparatorluğu

1204 yılında İstanbul'un Latinler tarafından işgal edilmesinden sonra Trabzon'a kaçan Kommenos Hanedanından İmparator I .Manuel tarafından "Trabzon İmparatorluğu"kurulmuştur.Yeni kurulan imparatorluk şehre önemli yapılar kazandırmıştır.1250-12260 yıllarında I.Manuel tarafından şehre kazandırılan önemli yapılardan olan yapı,manastır kilisesi olarak inşa edilmiştir.Kutsal Bilgelik anlamına gelen ve  Ayasofya adını alan yapı Türkiye'nin 3 Ayasofya'sından biridir.

 Yapı,Fatih Sultan Mehmet'in Trabzon'u fethiyle camiye çevrilmiş ve vakıf eser olmuştur.Tarih boyunca farklı işlevlerde kullanılan Ayasofya Cami, I. Dünya savaşı yıllarında sırasıyla depo,hastane ve daha sonraları yine cami olarak kullanılmıştır.1964 yılında müze olarak kullanılan yapı,2013 müze işlevini yitirerek cami olarak tekrar ibadete açılmıştır.

Trabzon'a gelen birçok  seyyah ve araştırmacıların ilgisini çeken Ayasofya Cami, özellikle Evliya Çelebi,Fitton de Tournefort,Hamilton,Texier,Lynch ve Trabzon Şakir Şevket gibi isimlerin ilgisini çekmiştir.

Ayasofya Cami ve Kültürleri Buluşturan Mimari Özellikleri

Geç Bizans kilisesinin en güzel örneklerinden olan yapı,kare haç planlıdır ve yüksek kasnaklı bir kubbeye sahiptir.Kuzey,batı ve güneyinde revaklı 3 kirişi bulunmaktadır.Yapı ana kubbenin üzerine değişik tonozlarla örtülmüş ve çatıya farklı yükseltiler verilerek kiremitlerle örtülmüştür.Taş işçiliği örneklerinin en güzellerinden olan yapıda Hristiyan sanatının yanı sıra Selçuklu dönemi İslam sanatının da etkileri görülmektedir.

Kuzey ve batıdaki revak cephelerinde görülen geometrik geçmeli bezemeleri içeren madalyonlarla,batı cephesinde görülen mukarnaslı nişler Selçuklu taş işlemeciliğindeki özellikleri taşımaktadır. 

                                         Adem ve Havva Kabartmaları

Yapıda dikkat çeken yeri güney cephesidir.Burada Adem ve Havva'nın yaratılış hikayesi kabartma şeklinde bir friz olarak anlatılmıştır.Diğer önemli bir eserde Güney cephesinde kilittaşı üzerinde,Trabzon'da hüküm süren Komninos  Hanedanının sembolü olan tek başlı kartal motifi yer almaktadır.

Freskleri ile dikkat çeken yapıdaki  fresklerde genel olarak İncil'den hikayeler işlenmiştir.

İç mekanı ile  dikkatleri çeken yapının bahçesi ve çevresi de büyüleyici bir atmosfere sahiptir.Denize karşı konumlanmış manzarası ziyaretçilere eşsiz bir atmosfer sunmaktadır.Bahçedeki Osmanlı dönemine ait mezarlar,yapının tarihi dokusunu çeşitlendirmektedir.