ANADOLU'DA YAŞAYAN EN ESKİ HALK"LUVİLER".

         Anadolu'nun Işık İnsanları"Luviler"

Bereketli toprakları,yer altı ve yer üstü birçok hazineyi bünyesinde barındıran Anadolu, birçok halka ve medeniyete ev sahipliği yapmıştır.Bu halk ve medeniyetlerden bazılarının isimlerini,bıraktığı eserleri ve tarihe iz bırakan özelliklerini birçoğumuz biliyoruz.Ama Anadolu'da yaşamış en eski halk olan ve kültürel geçmişimize iz bırakan ve bazı kavimlerin atası olan Luvi halkını birçoğumuz bilmiyoruz ya da çok azımız duymuştur.Hakkında pek fazla bilgiye sahip olmadığımız Anadolu'nun bu gizemli halkına yakından bakalım.

                       Gizemli Deniz İnsanları"Luviler".

"Işık İnsanlar,Gizemli Deniz İnsanları" gibi adlarla anılan ve kültür,bilim ve sanatta ileri olan Luviler, M.Ö 2000 yılı başlarında yerleşik yaşama geçtikleri tahmin ediliyor.Merkezi bir devlet kurmayan Luvilerin çoğunluğu Batı Anadolu olmak üzere geniş bir alana yayılmışlardır.Pisidya bölgesinde Arzava'da yaşayan  Luvi Krallığının başkenti Apasa olarak tahmin edilmektedir.Batı Anadolu'da Luvilere ait 340 yerleşim yeri belirlenmiştir.Verimli topraklara sahip bölge zengin ,bakır,gümüş,altın ve tunç madenlerine sahipti.

Anadolu'da birçok ırkın kökeni olan halk Hititlerle etkileşimi çok fazla olmuştur.Hititler bu halk için ışık insanı anlamına gelen Luvi kelimesini kullanmıştır.Luvi dilini konuşan halkların yaşadığı bölgeye "Luviya" denilmiştir.Hint-Avrupa dil ailesine ait bir dil kullanmışlardır.Birçok dilde de ışık kelimesi Lu kökünden türemiştir;İngilizce'de light,Almanca'da lich,İspanyolca'da Luz gibi.

Yaşadıkları bölgeyi ve halkları birçok yönden etkileyen Luviler;

1. Anadolu' yaşayan en eski halktır.
2. Luvi  dili Anadolu'da kullanılan en uzun dildir.
3. Luviler Anadolu'da en uzun yaşayan halktır.
4. Luviler Hiyeroglif ve Çivi yazısını kullanmışlardır.
5. Mühürleri çok meşhurdur.
6. Yapı işçiliğinde usta olan Luviler ,ileri bir matematik ve mühendislik bilgisiyle birçok şehir kurmuşlardır.

                                         Luvi Dini  Özellikleri ve Mitoloji.

Luvilerin dini inançlarını,bilinen en eski yazılı belgelerden olan Kizzuwatna'da bulunan"Puduhepe Tabletleri"gibi yazılı kaynaklardan öğreniyoruz. Luvilerin dini inançları doğaya saygı ve doğa olaylarının tanrısal güçlerle ilişkilendirilmesi gibi unsurlar içermektedir.Dini inançlarındaki en önemli unsur,kutsal alanlara ve özellikle dağlara saygıydı.Çünkü dağların tanrıların yaşadığı yer olduğuna inanılıyordu ve bu yüzden dağlar onlar için kutsal mekanlardı.Bu yüzden dini ritüeller dağlarda gerçekleştirilirdi.Din ve Mitolojinin iç içe geçtiği  Luvidinde tanrı ve tanrıçalar çok önemliydi.Tanrılar doğaüstü güçlere sahipti ve insan hayatı ve doğa olaylarını kontrol ediyorlardı. En önemli Tanrıçaları"Hannahan"idi.O,Luvilerin ana tanrıçası olarak kabul  edilirdi ve doğurganlık,bereket ve anaçlık gibi özelliklere sahipti.