Trabzon İmparatorluğu Eseri"Ayasofya Cami"
Doğu Karadeniz'in en önemli inanç yapılarından olan,yüzyıllar boyunca Trabzon'u ziyarete gelen seyyah ve araştırmacıların ziyaret ettiği,Geç Bizans kiliselerinin en güzel örneği Ayasofya Cami.Trabzon Fatih Mahallesinde bulunan ve tarih boyunca kilise,cami,depo ve hastane gibi işlevlerde kullanılan yapı eşsiz bir eser.Kullanılan sanat üslubu ile kültürleri buluşturan,kartpostallık görüntüler sunan Ayasofya Camisine ve özelliklerine daha yakından bakalım.
Ayasofya Cami ve Trabzon İmparatorluğu
1204 yılında İstanbul'un Latinler tarafından işgal edilmesinden sonra Trabzon'a kaçan Kommenos Hanedanından İmparator I .Manuel tarafından "Trabzon İmparatorluğu"kurulmuştur.Yeni kurulan imparatorluk şehre önemli yapılar kazandırmıştır.1250-12260 yıllarında I.Manuel tarafından şehre kazandırılan önemli yapılardan olan yapı,manastır kilisesi olarak inşa edilmiştir.Kutsal Bilgelik anlamına gelen ve Ayasofya adını alan yapı Türkiye'nin 3 Ayasofya'sından biridir.
Yapı,Fatih Sultan Mehmet'in Trabzon'u fethiyle camiye çevrilmiş ve vakıf eser olmuştur.Tarih boyunca farklı işlevlerde kullanılan Ayasofya Cami, I. Dünya savaşı yıllarında sırasıyla depo,hastane ve daha sonraları yine cami olarak kullanılmıştır.1964 yılında müze olarak kullanılan yapı,2013 müze işlevini yitirerek cami olarak tekrar ibadete açılmıştır.
Trabzon'a gelen birçok seyyah ve araştırmacıların ilgisini çeken Ayasofya Cami, özellikle Evliya Çelebi,Fitton de Tournefort,Hamilton,Texier,Lynch ve Trabzon Şakir Şevket gibi isimlerin ilgisini çekmiştir.
Ayasofya Cami ve Kültürleri Buluşturan Mimari Özellikleri
Geç Bizans kilisesinin en güzel örneklerinden olan yapı,kare haç planlıdır ve yüksek kasnaklı bir kubbeye sahiptir.Kuzey,batı ve güneyinde revaklı 3 kirişi bulunmaktadır.Yapı ana kubbenin üzerine değişik tonozlarla örtülmüş ve çatıya farklı yükseltiler verilerek kiremitlerle örtülmüştür.Taş işçiliği örneklerinin en güzellerinden olan yapıda Hristiyan sanatının yanı sıra Selçuklu dönemi İslam sanatının da etkileri görülmektedir.
Kuzey ve batıdaki revak cephelerinde görülen geometrik geçmeli bezemeleri içeren madalyonlarla,batı cephesinde görülen mukarnaslı nişler Selçuklu taş işlemeciliğindeki özellikleri taşımaktadır.
Adem ve Havva Kabartmaları
Yapıda dikkat çeken yeri güney cephesidir.Burada Adem ve Havva'nın yaratılış hikayesi kabartma şeklinde bir friz olarak anlatılmıştır.Diğer önemli bir eserde Güney cephesinde kilittaşı üzerinde,Trabzon'da hüküm süren Komninos Hanedanının sembolü olan tek başlı kartal motifi yer almaktadır.
İç mekanı ile dikkatleri çeken yapının bahçesi ve çevresi de büyüleyici bir atmosfere sahiptir.Denize karşı konumlanmış manzarası ziyaretçilere eşsiz bir atmosfer sunmaktadır.Bahçedeki Osmanlı dönemine ait mezarlar,yapının tarihi dokusunu çeşitlendirmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder